Motiverend lesgeven
Als leraar hebben we invloed op de motivatie van de leerlingen. We kunnen heel bewust gaan inzetten op de vitamines autonomie, verbondenheid en competentie. Hieronder bespreken we enkele manieren waarop dit kan.
Autonomie-ondersteunende lesgeefstijl
Je kan tegemoet komen aan de behoefte aan autonomie door autonomie-ondersteunend te zijn en les te geven. Dit wil zeggen dat je enerzijds afstemt met je leerlingen en hen anderzijds echt laat participeren in de les.
Afstemmen wil zeggen dat je zoveel mogelijk aansluiting zoekt bij het perspectief van je leerlingen, dat je openstaat voor hun ideeën, meningen en leefwereld, dat je hun verzuchtingen serieus neemt, luistert naar hun noden en hier rekening mee houdt. Je probeert opdrachten aantrekkelijk en boeiend te maken door in te spelen op hun interesses of je geeft een zinvolle duiding door de brug te slaan tussen de opdrachten en hun persoonlijke ambities, waarden of doelen. Dankzij deze afstemmende stijl zal de interesse toenemen en zullen de leerlingen zich begrepen, erkend en gesteund voelen. Ze hebben het gevoel dat ze bij jou terecht kunnen en zichzelf mogen zijn.
Participatie toelaten wil zeggen dat leerlingen inhoudelijke input mogen geven voor de les, keuzes mogen maken binnen hun leerproces en bepaalde beslissingen zelf mogen nemen. Je gaat als leraar in dialoog met je leerlingen en biedt ruimte voor inspraak en keuzes. Keuzes kunnen betrekking hebben op:
- samenwerkingsvormen (alleen of per 2 werken)
- de volgorde van oefeningen (leerlingen werken in eigen tempo en in een zelfgekozen volgorde aan oefeningen)
- met of zonder begeleiding aan de slag gaan
- het thema van een presentatie
- een boektitel
- het toetsmoment
- …
Deze participatieve stijl zorgt ervoor dat de autonomie van je leerlingen wordt versterkt en zet hen er toe aan om zich actiever in te zetten en meer verantwoordelijkheid te nemen.
Warme betrokkenheid
Je kan tegemoet komen aan de behoefte aan verbondenheid door betrokkenheid te tonen in een warm klimaat.
Echte interesse tonen in je leerlingen, samenwerken met hen en samen nadenken, een waarderend leerklimaat creëren waarin fouten maken mag, kunnen zorgen voor verbondenheid tussen leraar en leerling, maar ook tussen leerlingen onderling.
Structurerende lesgeefstijl
Je kan tegemoet komen aan de behoefte aan competentie door structurerend te zijn. Dit kan je doen door duidelijkheid te bieden en hierin te begeleiden.
Een verhelderende stijl betekent dat je als leraar duidelijke verwachtingen communiceert naar je leerlingen, transparant en helder. Dit kan gaan om verwachtingen over gedrag of het maken van een taak. Je houdt bovendien de vinger aan de pols door consequent op te volgen of de gecommuniceerde verwachtingen goed werden opgevolgd. Het is belangrijk dat leerlingen weten wat van hen verwacht wordt. Dankzij deze duidelijke structuur kunnen leerlingen beter en meer gefocust zijn.
Een begeleidende stijl betekent dat je als leraar gepaste hulp en begeleiding geeft aan de leerlingen, zodat ze zich bekwaam voelen om taken goed aan te pakken. Gepaste begeleiding vraagt een goede inschatting van wat leerlingen (nog niet) kunnen, zodat je een aanpak op maat van de leerling kan bieden. Niet alle leerlingen hebben nood aan evenveel hulp om eenzelfde taak aan te vatten, differentiëren is dan ook belangrijk. Het is ook belangrijk dat je als leraar samen met de leerling constructief stilstaat bij gemaakte fouten, zodat ze zelf inzien wat beter kan en hoe ze zichzelf kunnen verbeteren. Deze begeleidende stijl zorgt ervoor dat leerlingen niet bang zijn om fouten te maken en zich voldoende bekwaam voelen om uitdagende taken aan te gaan. Fouten zijn leerkansen om te groeien.
De meest motiverende aanpak die je als leraar kan hanteren is een combinatie van autonomie-ondersteuning en structuur. De kunst van het motiverend lesgeven ligt in het vinden van een evenwicht tussen duidelijke structuur en voldoende ruimte voor autonomie en bewegingsvrijheid binnen dit kader.
Uiteraard geldt dit ook voor leraren en schoolbeleid/directie. Leraren die binnen een duidelijk kader en een sterke gedeelde visie kunnen werken, die ondersteund worden waar nodig, maar ook eigen accenten kunnen leggen, zullen ondervinden dat hun vitamines goed gevoed worden en met veel energie voor de klas staan.